Niemand keert ooit terug

Spreuken 2:19a
“Niemand die bij haar komt keert ooit terug”

In het dodenrijk wachten de ongelovigen – degenen die bewust de genade van God hebben afgewezen – op hun eindoordeel de hel. Niemand keert uit haar terug. De enige die dat wel deed was de Here Jezus. Hij was daar om voor ons die plaats in te nemen, want wij allen verdienen Gods oordeel. Maar door Zijn genade is dat oordeel van ons weggenomen. Door het geloof hebben we deel aan de opstanding van Christus en het eeuwige leven. ‘Wie in Mij gelooft zal leven’, zei de Here Jezus. En Johannes schrijft: ‘Hij komt niet meer in het oordeel, want hij is overgegaan uit de dood in het leven.’

Het rijk van de schimmen

Spreuken 2:18b
“Haar pad voert naar het rijk van de schimmen.”

Met het rijk der schimmen wordt het dodenrijk bedoeld. Dat is de plek waar Jezus is geweest in Zijn dood, maar waar Hij als overwinnaar is uitgekomen met de sleutels van de dood en het dodenrijk. Hij heeft daar ieder bevrijd die bestemd was voor het Vaderhuis. Het rijk der schimmen is voor de ongelovigen die wachten op hun definitieve oordeel. Het is een plaats van pijniging volgens het verhaal van de rijke man en de arme Lazarus. Als je daar terecht komt, is er geen weg terug. Het andere rijk is Gods koninkrijk, waar de verlosten wonen. Daar is Gods liefde en daar zijn de zegeningen. Daar is de Here Jezus en daar is de vreugde, de vrede en daar is het leven. Laat je niet weglokken naar het verkeerde koninkrijk.

Verzinken in de dood

Spreuken 2:18a
“Het huis van zo’n vrouw verzinkt in de dood”

Een lichtzinnige vrouw trekt haar huis de dood in. Mannen die met haar meedoen gaan ook mee de dood in. De voorbeelden zijn legio dat dit waar is. Ontrouw en overspel heeft al voor heel veel huizen de ondergang betekend. De gemeente van God wordt in de Bijbel ook een vrouw genoemd. Daarom zijn de Spreuken niet alleen voor Salomo van belang, maar voor ons allen. Afgoderij en wereldliefde trekt je net zo goed de dood in. Je hart is dan verdeeld en je kan niet twee liefdes tegelijk onderhouden. Het is leven of dood. Licht of duisternis. God of de duivel. Wees duidelijk in wie je volgen wil.

Afgedwaald, verlaten, vergeten

Spreuken 2:17
“Een vrouw die ver is afgedwaald, de geliefde van haar jeugd heeft verlaten, het verbond met haar God is vergeten.”

Drie kenmerken worden hier genoemd van een overspelige vrouw. Drie woorden: afgedwaald, verlaten, vergeten. Dit beschrijft een proces. Het is geen plotselinge inval om overspelig te worden er is al langer iets aan de hand. Wie zijn relatie niet onderhoudt, dwaalt af en zal tenslotte de liefde van zijn jeugd verlaten. Maar wat vaak vergeten wordt: ook het verbond met God wordt vergeten. Want elke huwelijksrelatie is ingebed in de liefde en trouw van God. Door dat spoor te verlaten, breng je jezelf in grote moeilijkheden.

Paaien met vleierij

Spreuken 2:16c
“.. die je met haar vleierij wil paaien”

We zijn gevoelig voor complimentjes. We horen graag dat we iets goed doen of dat we er goed uitzien. We worden graag bevestigd. Als iemand iets gedaan wil krijgen bij een ander, wordt daar vaak gebruik van gemaakt, of liever misbruik. Vleierij en paaien hebben allebei iets stiekems in zich. Er zit iets anders achter, wees op je hoede, je wordt gepakt. De duivel is een meester in vleierij en paaien, maar we hebben zijn mooie praatjes door. Gods woorden zijn heel anders. Hij zegt gewoon de waarheid. Daarom kun je beter je bevestiging zoeken bij Hem. Hij is altijd voor je en nooit tegen.

Bescherming tegen een lichtzinnige vrouw

Spreuken 2:16b
“Om je te beschermen tegen een lichtzinnige vrouw”

De duivel weet als geen ander hoe hij mannen kan verleiden. De zwakke plek bij elke man is zijn seksualiteit. De Here Jezus zei: iedereen die naar een vrouw kijkt en haar begeert, heeft in zijn hart al overspel met haar gepleegd. Het is niet voor niets dat onze godloze samenleving steeds meer de morele grenzen verwerpt. Alle boze geesten zijn ook onreine geesten. Wie zich daarmee inlaat, wordt erdoor overweldigd. Je kan niet met vuur spelen zonder brandgevaar. De enige bescherming is een toegewijde relatie met God.

Inzicht houdt de wacht

Spreuken 2:16a
“En inzicht houdt de wacht”

Door schade en schande word je wijs, zegt een spreekwoord. Maar dat is niet Gods manier om je wijs te maken. Het inzicht en de wijsheid van God staan ons ter beschikking. We hoeven er alleen maar kennis van te nemen en het in ons leven toe te passen. Maar o, wat is dat moeilijk voor een mens, luisteren naar een ander en dan ook nog doen wat die ander je zegt. Dan moet er toch meer zijn dan een oppervlakkige relatie. Maar dat is er ook. We hebben Iemand die voor ons is en niet tegen ons. Iemand die zijn leven voor ons heeft gegeven en met onze zwakheden kan meevoelen. Iemand die als hogepriester voor ons op de bres staat tegenover de aanklager. En iemand die ons wijsheid en waarheid geschonken heeft in zichzelf. En tenslotte Iemand die de wacht over ons houdt, zoals een herder over zijn schapen. Er is geen reden om dom te blijven.

Mannen die op kromme wegen gaan

Spreuken 2:15
“Mannen die op kromme wegen gaan en slechts een dwaalspoor volgen”

David doet zijn best Salomo te overtuigen hoe slecht het is om Gods weg te verlaten. Kromme wegen gaan niet recht op het doel af. Je kan lang onderweg zijn en nergens komen. Het is een dwaalspoor. Een belangrijke weg loopt altijd recht. Zo snel mogelijk naar het doel. Niet afwijken naar links of naar rechts, maar rechtdoor. Paulus loopt op zo’n weg als hij zegt: ‘Vergetend wat achter mij ligt en mij uitstrekkend naar wat voor me ligt, jaag ik naar het doel.’ Gods woord is altijd doelgericht. En het doel is dat we Hem kennen en gelukkig zijn. Leven in alle volheid.

Genieten van slechte daden

Spreuken 2:14
“.. genieten van hun slechte daden, staan te juichen bij hun valse streken”

Hoe verknipt moet je zijn om te genieten van je slechte daden? Dat is de blindheid van mensen die het rechte pad hebben verlaten. ‘Verblind in hun bijziendheid’, noemt Paulus hen. ‘Ze zijn het spoor bijster.’ Hoe kan iemand juichen bij zijn valse streken? Je ziet de ware aard van de duivel hierin. Hij maakt mensen blind voor de waarheid. God wil niet dat we op dat spoor terecht komen, het zal ons vernietigen. Daarom is Gods roep om naar Hem te luisteren een liefdesroep. Hij houdt teveel van ons om ons te laten verdwalen. Maar we mogen zelf kiezen: de dood of het leven. Kies het leven.

Spreuken 2:13
“Mannen die het rechte pad hebben verlaten, de wegen van de duisternis gaan ..”

Wie zou een blinde gids willen volgen? En toch gebeurt het, wanneer je luistert naar mensen die zelf niet met God wandelen. Ze hoeven niet bewust te liegen, maar ze spreken Gods waarheid niet. Die kennen ze ook niet. Het geloof is uit het horen. Het luisteren naar de wereld doet iets met je hart. Daar wordt onkruid gezaaid, tussen Gods zaad van het woord. En uit de gelijkenis van de zaaier en het zaad weten we wat er dan gaat gebeuren. Het goede zaad wordt verstikt. Naast geloof wordt twijfel gezaaid, naast waarheid groeit leugen en dat is een dodelijke combinatie. Je leven zal niet tot vrucht komen en God kan zijn beloftes niet vervullen in je leven. Let op naar wie je luistert.

Bescherming tegen leugenaars

Spreuken 2:12
“Om je af te houden van verkeerde wegen, om je te beschermen tegen leugenaars”

Verkeerde wegen kies je zelf. Dat merk je altijd pas later en de enige reactie is omdraaien en teruggaan. Meestal kies je op grond van informatie. God zegt: ‘Als je naar Mij luistert, kies je de goede weg.’ Jezus zegt: ‘Ik ben de weg.’ De leugenaars zijn om ons heen als afgezanten van de duivel. Hij is de vader der leugen en heeft de wereld als werkterrein. Mensen die niet naar Gods woord luisteren, vallen automatisch in handen van de leugenaar. Die komen zelf op een dwaalweg terecht en slepen anderen mee. De keuze is eenvoudig lijkt mij.

Inzicht houdt de wacht

Spreuken 2:11
“Bedachtzaamheid zal je behoeden, inzicht houdt de wacht”

Bedachtzaamheid en inzicht geven je een voorsprong in moeilijke situaties. Maar ze kunnen je ook weghouden uit moeilijke situaties. Bedachtzaamheid en inzicht zorgen ervoor dat je minder vaak ‘sorry’ hoeft te zeggen of dat je denkt: ‘Had ik maar …’ Bedachtzaamheid en inzicht zijn als waarschuwingsborden, je kunt ze negeren, maar ze staan er niet voor niets. Gods woord is een lamp voor onze voet en een licht op ons pad. Maar het mooiste is, dat deze tekst zegt, dat Bedachtzaamheid en Inzicht niet iets is wat je zelf moet opbrengen, maar dat ze je worden gegeven, om je te beschermen. Zie je Gods genade?

Koesteren in kennis

Spreuken 2:10b
“.. je koestert je in kennis.”

Iedereen kent wel de koestering in de zon. Je ogen dicht en heerlijk genieten van de warmte die je aan alle kanten raakt. Zo is het met het lezen in de Bijbel. Wanneer Gods wijsheid je geest vervult, stroomt er een vreugde en rust je leven binnen die niet te beschrijven is. Je bent in Gods tegenwoordigheid en dat voel je ook op dat moment. Je wordt dankbaar en gaat God spontaan prijzen om de kennis die Hij je geeft. Geef God de kans om je die koestering te geven. Hij wil niets liever dan dat we doordringen in de kennis van Zijn hart.

Wijsheid zal je geest doordringen

Spreuken 2:10a
“Want wijsheid zal je geest doordringen”

Je geest is verbonden met God, tenminste, zo hoort het te zijn. Door de zonde zijn we geestelijk dood gegaan, de verbinding werd verbroken. Dan val je automatisch terug op je ziel, je eigen gedachten en je eigen inzicht. God zegt, dat je daar niet op moet vertrouwen. Wanneer je tot geloof komt door Gods woord, krijg je een nieuwe Geest in je binnenste. Het licht is weer aangegaan. Nu moeten we nog leren in dat licht te wandelen en ernaar te handelen. Dat is een kwestie van geloof. Gods Geest is onze wijsheid. Jezus is Gods wijsheid. Zijn Geest is in ons binnenste. Zie je wat God je schenkt wanneer je luistert naar Zijn woord? Laat die wijsheid van God je geest doordringen.

Altijd het juiste spoor

Spreuken 2:9c
“Dan volg je altijd het juiste spoor.”

Een spoor volgen kan handig zijn. Je hoeft dan zelf niet meer te zoeken, want dat hebben anderen al voor je gedaan. Maar niet elk spoor leidt naar het juiste doel. Wanneer je je voeten zet in het spoor dat Jezus heeft gemaakt, kom je altijd goed uit. Hij heeft de weg gebaand naar het hart van God. Daar bij Gods troon mogen we vrijmoedig komen. Daar ontvangen we genade en hulp. Daar worden we vertroeteld en verwend. Daar omringt God ons met liefde. Daar zijn we veilig en beschermd. Kortom, het is erg dwaas om een ander spoor te volgen.

Oprecht, eerlijk en rechtvaardig

Spreuken 2:9b
”.. zul je leren wat oprecht, eerlijk en rechtvaardig is”

Oprecht, eerlijk en rechtvaardig zijn drie woorden die hetzelfde beschrijven. Oprecht en eerlijk betekent dat je niet voor de gek wordt gehouden. Jezus was dat, Hij noemde zichzelf de waarheid. Hij sprak niet alleen de waarheid over zichzelf, maar ook over zijn Vader. Hij liet ze zien door zijn leven en door zijn daden. Zijn gedachten en woorden stemden overeen. Zijn binnenste klopte met zijn buitenste. Zijn volmaakte leven leren we kennen als we luisteren naar Gods woord. Dat verandert onze gedachten en daardoor verandert ons gedrag. We worden zoals Hij wanneer we luisteren en doen.

Als je in acht neemt, wat Ik zeg, ..

Spreuken 2:9a
“Als je in acht neemt wat ik zeg”


Luisteren en doen is zo belangrijk. Het geloof is uit het horen en het horen door het woord van Christus. In acht nemen betekent ook opletten waar je naar luistert en opletten hoe je luistert. Ben je echt geïnteresseerd? Wil je echt weten hoe je leven een zegen kan zijn voor jezelf en anderen? God heeft alle zegen beschikbaar gesteld voor wie gelooft in Hem die spreekt. Wijs Hem niet af door ongeloof, dan mis je alles. Laten je eigen gedachten niet in de weg staan bij wat God je geven wil. Het zou zonde zijn als je leven zijn doel mist, omdat je niet hebt geluisterd.

Liefde beschermt

Spreuken 2:8b
“ .. en beschut de weg van wie hem trouw zijn.”

De Here Jezus noemt Hem liefhebben hetzelfde als Zijn woord bewaren. ‘Waarom noem je me Here, Here en doet niet wat ik zeg?’ was een van zijn vragen aan de meelopers. Liefhebben betekent dat je degene die spreekt serieus neemt en dat je reageert op zijn woorden. Vooral als Hij degene is die zichzelf de waarheid noemt. God waakt over zijn woord om dat te doen. Er is echter één maar… God kijkt niet naar je gedrag, maar naar je hart. Hem volgen is een gezindheid, niet een werk. Logisch toch als het om liefhebben gaat.

Hij waakt over het rechte pad

Spreuken 2:8a
“Hij waakt over het rechte pad”

God is onze beschermer. Hij waakt over ons. Binnen zijn woord blijven betekent veiligheid. De boze valt ons altijd aan op het woord van God. Als dat woord geroofd kan worden uit ons hart door angst of bezorgdheid, door boosheid of teleurstelling, door twijfel en ongeloof, dan zijn we erg kwetsbaar en een makkelijke prooi. Maar God waakt over ons en over zijn woord in ons. De Heilige Geest bepaalt ons bij wat Jezus heeft geleerd en gedaan. Daaraan vasthouden betekent kracht om stand te houden. Biedt weerstand aan de boze door het woord van God vast te grijpen, dat is genoeg. Zo overwin je en zal de boze van je vlieden.

Voor wie op rechte wegen gaat

Spreuken 2:7b
“Voor wie op rechte wegen gaat, is hij een schild”

De Bijbel spreekt vaker over een schild. We hebben het schild van geloof, dat wil zeggen, dat het geloof in Gods genade [Jezus] ons bescherming biedt tegen de aanvallen van de boze. Jezus is de weg die naar Gods hart leidt. Hij is de waarheid die ons vrijmaakt. Hij is het leven dat sterker is dan de dood. Duidelijker kan God het niet aangeven: ‘Luister naar Mij en handel ernaar en je zult veilig zijn en onoverwinnelijk voor het kwaad.’ De rechte weg kennen is niet genoeg, je moet erop gaan wandelen, dan pas gaat je schild werken.

Wie is rechtschapen?

Spreuken 2:7a
“Aan wie rechtschapen is, geeft hij voorspoed”

Genade kun je nooit verdienen, dat wordt je geschonken. Dus het heeft geen zin om te proberen rechtschapen te zijn, trouwens, wat is dat eigenlijk? Rechtschapen betekent letterlijk dat er geen enkel gebrek aan je te vinden is vanaf je geboorte. Wie kan daaraan voldoen? En als je al een fout hebt gemaakt in je leven, kun je die door je best te doen niet ongedaan maken. Niemand is van zichzelf rechtschapen, maar voor wie gelooft in de Here Jezus geldt dat hij of zij rechtvaardig en rechtschapen is in Christus. Daarom heeft God je alle voorspoed, alle zegen al gegeven in Hem. Want Zijn rechtvaardigheid, Zijn volmaaktheid, Zijn rechtschapenheid zal nooit falen of verminderen. Ons leven zal voorspoedig zijn wanneer we leven uit geloof in datgene wat God ons uit genade heeft geschonken: de rechtschapenheid, de volmaaktheid van Christus.

Zijn woorden bieden kennis en inzicht

Spreuken 2:6b
“Zijn woorden bieden kennis en inzicht.”

De woorden van God zijn vol kracht, wijsheid en inzicht. De hele schepping is voortgekomen uit Gods woord. En nu houdt Hij de schepping in stand door Zijn woord. Hij, die alle dingen draagt door het woord van Zijn kracht, stelt die woorden ook aan ons beschikbaar. Gods woorden kunnen ook in ons leven nieuwe dingen tevoorschijn brengen. Gods woorden bevatten scheppingskracht, het zijn woorden van autoriteit. Het zijn woorden die rust en vrede brengen, die troosten en verblijden. Het zijn woorden van veiligheid en bescherming, van verlossing en heil. Gods woorden bieden kennis en inzicht en de Heilige Geest gebruikt die woorden om ons te laten weten wat God ons uit genade geschonken heeft. Neem die woorden tot je, overdenk ze, broed erop en de rijkdom ervan zal je leven zegenen.

Het is de Heer die wijsheid schenkt

Spreuken 2:6a
“Want het is de HEER die wijsheid schenkt”

Er is maar één bron voor wijsheid: God. Hij heeft alles geschapen en weet hoe alles moet zijn. Hij kent alle wetten van de schepping en van Zijn Koninkrijk. Hij doorgrondt alle dingen en kent onze gedachten. Hij kent ook onze toekomst en ons verleden. Vanuit Zijn liefde en bewogenheid schenkt Hij wijsheid. Wijsheid om uit de moeilijkheden te geraken en wijsheid om moeilijkheden te voorkomen. Maar ook wijsheid om gezegend te leven. Gods wijsheid is ons geschonken in de persoon van onze Heer. Hij is alles voor ons en wijsheid is daar een onderdeel van. Toch vraagt God ook iets van ons, namelijk dat we Hem geloven en dat we doen wat Hij ons in Zijn wijsheid leert.

Ontzag voor de Heer

Spreuken 2:5
“.. dan zul je ontdekken wat ontzag voor de HEER is, dan zul je kennis van God verwerven.”

David kende God en zijn genade. Hij zegt nu tegen zijn zoon: ‘Jongen, luister naar me, dan word je wijs, want ik ga je over God vertellen.’ Levensverhalen maken de meeste indruk. Als je zelf ontdekt hebt hoe genadig en liefdevol God voor je is, terwijl je misschien de grootste fouten uit je leven maakte, dan is dat geen gewoon verhaal. Daar wordt naar geluisterd. Gods uitreddingen, Gods voorziening, Gods onverdiende gunst, dat geeft mensen ontzag voor God. Dan leer je Gods hart kennen en dat leidt tot verandering. Daar knap je van op om het zo maar eens te zeggen. De Here Jezus vertelde veel over zijn Vader, Hij liet Hem zien. En zoals David sprak met Salomo over God, zo mogen wij luisteren naar wat de Heilige Geest ons leert uit het leven van Jezus. Hij kent de Vader als geen ander.

Ernaar zoekt als was het zilver

Spreuken 2:4
“ .. ernaar zoekt als was het zilver, ernaar speurt als naar een verborgen schat”

Hoelang blijf je zoeken? Dat hangt af van de waarde van hetgeen je zoekt. Als er ergens een ramp is gebeurd, wordt er gezocht naar overlevenden. Zelfs als iedereen de moed al heeft opgegeven, worden ze soms nog gevonden. Ook in de Bijbel staan voorbeelden van het zoeken naar mensen. Jakob zocht naar Jozef, maar niet lang genoeg, hij gaf de moed op hem ooit nog terug te zien. God zocht naar Adam en Eva totdat Hij ze gevonden had. Met dezelfde liefde zocht Jezus de verlorenen om ze te redden. En nu we gered zijn, hoe zoeken wij nu naar God? Gaan we Hem zoeken voor de vragen van ons leven, zoals Hij naar ons zocht? God laat zich heel makkelijk vinden. Je vindt God makkelijker dan goud of zilver. Hij zit niet verstopt. Je hoeft niet diep te graven. Je hoeft niet uitputtend door te gaan. Hij is heel dicht bij je en weet wat je nodig hebt. Zoek Hem en je zult vinden wat je nodig hebt.

Als je erom vraagt de dingen te begrijpen

Spreuken 2:3
“Als je erom vraagt de dingen te begrijpen, roept om scherpzinnigheid”

Er zijn zoveel dingen die je niet begrijpt en wat doe je dan? Ga je zelf verklaringen zoeken of ga je met je vragen naar Degene die de antwoorden weet? Veel van wat God ons vertelt, heeft zijn vervulling gevonden in Christus. In Hem hebben we al Gods volheid ontvangen, maar is dat het antwoord op onze vragen? In zijn algemeenheid wel, maar in onze specifieke situatie moeten we God vragen om inzicht en wijsheid. Alleen de Heilige Geest kan ons onderwijzen en vanuit de Bijbel tonen hoe Gods gedachten zijn. Hij kent de diepte van Gods hart en maakt die aan ons bekend.

Een geest die neigt naar inzicht

Spreuken 2:2
“ Wanneer je … een open oor hebt voor mijn wijsheid, een geest die neigt naar inzicht”

Je kunt horen met je oren en toch niets verstaan. Dan is je hart verhard. Je kunt zien met je ogen en toch niets waarnemen, dan is je hart verhard. Uit je hart zijn de oorsprongen des levens. Voed je hart met Gods wijsheid. Laat Zijn wijsheid en inzicht inzaaien in je hart. Dat is wat God ons vraagt. Laat Mijn woorden toe in je hart, zodat je denken kan vernieuwen en je de vruchten van Mijn zegen gaat plukken in je leven.

Als je in acht neemt, wat Ik zeg, ..

Spreuken 2:1
“Mijn zoon, als je in acht neemt wat ik zeg, mijn richtlijnen altijd onthoudt, ..”

Zijn er voorwaarden aan Gods liefde? Nee, God houdt onvoorwaardelijk van alle mensen. Zijn er voorwaarden aan Gods genade? Nee, Gods genade is verschenen, heilbrengend voor alle mensen. Zijn er voorwaarden aan Gods zegen? Nee en ja, want het is slechts één voorwaarde, namelijk dat je God gelooft. De Here Jezus zei tegen Zijn discipelen: ‘Heb geloof in God.’ De rest zijn de vruchten ervan. Het enige werk dat God van ons vraagt is Hem te geloven.